“Nu ik heel mijn leven op korte tijd verteld heb, merk ik dat ik goede en slechte kanten heb. Ik heb zaken ontdekt waarbij ik nooit heb stilgestaan, zoals dat ik meer tolerantie had moeten tonen tegenover mijn echtgenoot. Maar ja, nu zeg ik dat wel, maar wat als ik opnieuw zou mogen beginnen? Zou ik het dan anders doen?”
“Ik ben blij dat ik alles eens heb kunnen vertellen aan iemand die met me meeleeft. Er zijn herinneringen terug naar boven gekomen, die ik al lang vergeten was. Het was plezant om te merken dat ik alles nog zo goed wist. Alles wat ik gezegd heb, is waar. Ik heb nooit moeten liegen. Als er iets was dat ik niet wilde zeggen, dan heb ik doodgewoon gezwegen. Ik heb plezante, maar ook slechte momenten meegemaakt. Dat is mijn leven. Daar ben ik fier op.”
“Nu ik de kans heb gekregen om mijn verhaal te doen, heb ik het gevoel dat ik alles op een rijtje gezet heb. Normaal gezien ben ik niet iemand die in het verleden leeft en dat is ook niet het gevoel dat ik bij deze ervaring heb. Door dit te doen, besef ik wat ik betekend heb. Ik heb een gevuld leven gehad. Ik heb me nooit eenzaam gevoeld.
Omdat ik zo veel beleefd heb, zeiden mensen me weleens dat ik mijn leven op papier moest zetten. ‘Je kan toch schrijven?’, zeiden ze dan. Maar ik zag dat tot hiertoe niet zitten omdat het te veel werk is. Dat een levensverhaalschrijver dat voor me zou schrijven, was dan ook heel welkom! Degene die er het meest van genoten heeft, ben ikzelf.
Door nu op korte tijd te vertellen over mijn leven, heb ik ontdekt dat hetgene chaos leek, eigenlijk toch een lijn bevat. De lijn van mijn karakter. Ik vergelijk die lijn altijd met een wandeling die ik ooit maakte in Oostenrijk. Het was een smal bergpaadje met rechts de houvast en links de afgrond, recht de vallei in. In het leven heb ik ook altijd op het randje gelopen. De houvast is de lijn van mijn karakter. Ik vind het waardevol om altijd mezelf te kunnen zijn. Nu besef ik dat dat ook geapprecieerd werd.”
“Ik heb het boek van mijn moeder in een ruk uitgelezen. Over sommige getuigenissen was ik aangenaam verrast. Er zijn er verschillende waar ik helemaal geen weet van had. Ik heb haar nu, door dat boek, op een andere manier leren kennen. Gevoeliger. Ze laat dit echt niet blijken. Ik sta versteld hoe ‘ons moe’ sommige dingen onder woorden gebracht heeft. Echt waar… Het boek was echt aangenaam om te lezen. Met momenten ook soms heel ontroerend.”
“Ik ben heel blij dat ik dit initiatief heb ontdekt. Op deze manier hou ik later een ongelofelijk mooie herinnering aan mijn grootmoeder. Dit wordt ongetwijfeld een boek dat ik later nog héél vaak ga vastpakken. Het beste geschenk dat ik haar en mezelf ooit kon geven.”
“Vroeger werd er niet zo veel gepraat over wat je dacht of voelde. Eigenlijk is dit de eerste keer dat ik zo over mijn verleden praat.”
“Ik heb lang het gevoel gehad dat ik mijn verhaal nooit heb kunnen vertellen, dat mijn werk niet af was. Daarom is er nu dit boek. Eindelijk heb ik het hele plaatje kunnen schetsen. Net op tijd, want ik heb niet meer lang te leven. Ik ben blij dat ik mijn verhaal verteld heb. Het heeft deugd gedaan.”
“Zijn levensverhaal te boek stellen heeft voor mijn vader ontzettend veel betekend. Het heeft hem veel deugd gedaan om de vele anekdotes en herinneringen die zijn leven kleur gaven met andere mensen te kunnen delen. Tijdens het schrijfproces is mijn vader ernstig ziek geworden maar het afwerken van zijn boek en het uitkijken naar de dag dat hij zijn boek kon overhandigen aan familie en vrienden heeft hem steun, houvast en ook troost geboden.”